Amerikaanse Vogelkers

  • Blog_field_Filter Landgebonden, In friesland

De Amerikaanse vogelkers (Prunus serotina), ook wel bekend als ‘bospest’, is een loofverliezende struik of boom die in Nederland tot wel 20 meter hoog kan worden. 


Deze plant heeft glanzende bladeren en bloeit in mei en juni met opvallende witte bloemen die in hangende trossen zijn gerangschikt. De vruchten, die zwartpurper van kleur zijn, bevatten een gladde pit. De Amerikaanse vogelkers kan gemakkelijk worden verward met de inheemse gewone vogelkers (Prunus padus), die eerder in het seizoen bloeit (april-mei) en bladeren heeft die niet glanzend zijn, evenals ruwe vruchten. 

Ook de Virginische vogelkers (Prunus virginiana) lijkt erop, maar deze heeft donkerrode vruchten en een iets ruwer pit.

Aanwezigheid en verspreiding in Nederland

In 2017 werd vastgesteld dat de Amerikaanse vogelkers in Nederland algemeen voorkomt, met name op zandgronden. Deze plant kan zich snel verspreiden en vormt vaak dichte massa's door opslag van jonge scheuten uit de wortels. Hierdoor kan de Amerikaanse vogelkers een significante invloed hebben op de natuur.

Effecten op de biodiversiteit en ecosystemen
De aanwezigheid van Amerikaanse vogelkers heeft aanzienlijke gevolgen voor de biodiversiteit en het ecosysteem. Deze plant verandert de humussamenstelling en vermindert de beschikbaarheid van water in het gebied. Door zijn schaduwrijke karakter en de veranderingen in de strooisellaag bedreigt de Amerikaanse vogelkers beschermde en bedreigde soorten in bosranden, droge en vochtige heide, duinen en oude eikenbossen. Het resultaat is een vermindering van de soortenrijkdom en een verstoring van de soortensamenstelling van de aanwezige flora.

In gebieden zoals heide, duingraslanden en duinstruwelen versnelt de opkomst van Amerikaanse vogelkers de transformatie van het landschap naar bos, wat ongewenst kan zijn voor de instandhouding van deze vegetaties. Dit heeft gevolgen voor de natuurlijke biodiversiteit, waarbij de plant ook een bedreiging vormt voor beuken-eikenbossen en oude eikenbossen. 

Economische en ecologische gevolgen
Naast de ecologische impact, brengt de Amerikaanse vogelkers ook economische schade met zich mee. Er zijn aanwijzingen dat de plant giftig is voor vee, en de extra beheerkosten in de bosbouw na het herplanten van bossen kunnen aanzienlijk zijn. Spontane opslag van Amerikaanse vogelkers in jonge bosaanplant kan de groei van inheemse plantensoorten remmen, wat het huidige bosbeheer bemoeilijkt.

Beheersmaatregelen en strijd tegen verspreiding

De strijd tegen de Amerikaanse vogelkers is een langdurig proces. Sinds de jaren 1950 zijn verschillende methoden, zoals mechanische, chemische en biologische bestrijding, ingezet. Echter, het volledig uitroeien van deze plant blijkt een illusie te zijn. Tussen 1970 en 1990 verschoven de focus en strategieën naar het beheersen en gedogen van de soort, aangezien de Amerikaanse vogelkers te wijdverspreid is geworden om volledig te verwijderen uit Nederland. Tegenwoordig wordt de plant door veel terreineigenaren geaccepteerd als onderdeel van het Nederlandse bos, met beheersmaatregelen om de groei in toom te houden. In sommige gebieden is bestrijding zelfs stopgezet.
Wanneer het doel bestrijding is, zijn er verschillende effectieve maatregelen beschikbaar. Mechanische bestrijding is alleen succesvol wanneer de bomen met wortel en al worden verwijderd; simpelweg kappen en afzetten is niet voldoende, omdat de stronken of wortels snel weer uitlopen. Het verwijderen van grotere exemplaren stimuleert de verjonging van inheemse soorten door het toegenomen licht, wat de kieming van zaden in de zaadbank bevordert. 
Een andere effectieve maatregel is het ringen van de boom, waarbij de bast onder de groene delen van de stam over een breedte van 20 cm wordt verwijderd. Hierdoor wordt de toevoer van voedingsstoffen afgesneden, wat de groei van de Amerikaanse vogelkers belemmert.

Wil je meer weten over de Vogelkers? Bekijk dan de factsheet van NVWA: https://www.nvwa.nl/onderwerpen/invasieve-exoten/documenten/plant/planten-in-de-natuur/exoten/risicobeoordelingen/factsheet-amerikaanse-vogelkers
Bronnen