Grijs kronkelsteeltje is een meerjarig bladmos dat een dichte zode vormt. De stengels zijn 2 tot 6,5 cm lang.

De bladen zijn 3-6 mm lang en hebben aan de top meestal een opvallende glashaar die 0,5 tot 2 mm lang is en recht opstaat of juist afstaand is en geknikt.
Deze glashaar geeft het mos een grijze waas. De soort wordt ook duinpest, cactusmos en tankmos genoemd.
Aanwezigheid en effect in Nederland
Stand van zaken in 2017
Grijs kronkelsteeltje komt zeer algemeen voor, vooral op open zandgronden in de duinen en op de heide.
Effect op biodiversiteit en ecosysteem
Grijs kronkelsteeltje vormt een zeer dichte zode van 2 tot 10 cm hoog en een humuslaag en maakt daardoor de groei van andere soorten planten vaak onmogelijk. Door vegetatieve vermeerdering kunnen de mostapijten een grote omvang krijgen. Vooral op stuifzanden en grijze duinen leidt de aanwezigheid van deze plant tot grote veranderingen in de vegetatie en de bodemfauna. Een dicht mospakket verhindert de kieming van kruiden, grassen en struiken en belemmert de natuurlijke verandering van het ecosysteem.
De plant verspreid zich snel, doordat sporen met de wind worden meegenomen. Grijs kronkelsteeltje kan zich makkelijk vestigen op zure, voedselarme open plekken en profiteert vaak van bodemverstoringen (branden, vertrapping of gegraaf door dieren, winderosie). Er zijn aanwijzingen dat de dominantie op bepaalde standplaatsen tijdelijk is. Vermoedelijke oorzaak is de afname van de natuurlijke depositie van zure stoffen en stikstof, waardoor het milieu ongeschikt werd voor de plant. Grijs kronkelsteeltje vormt een bedreiging van de Natura 2000-habitattypen stuifzandvegetaties en grijze duinen
Effect op ecosysteemdiensten
Er zijn geen effecten bekend.
Overige effecten
Er zijn geen effecten bekend.
Beheermaatregelen
Er zijn geen maatregelen bekend die verdere verspreiding kunnen beperken. Beheermaatregelen zoals ondiep plaggen, frezen, eggen of begrazing met grote grazers kunnen zorgen dat kaal zand met veel organische stof aan het oppervlak komt te liggen. Dit werkt de vestiging van grijs kronkelsteeltje in de hand. Er is nog geen effectieve bestrijdingsmaatregel bekend. Een aantal maatregelen voor lokale bestrijding zijn uitgeprobeerd, zoals bedekken met kalkrijk zand, mechanisch verwijderen en bestrijding met herbiciden. Dit was meestal weinig tot matig effectief.
Lees meer in de factsheet: https://www.nvwa.nl/binaries/nvwa/documenten/plant/planten-in-de-natuur/exoten/risicobeoordelingen/factsheet-grijs-kronkelsteeltje/Grijs+kronkelsteeltje+factsheet.pdf
Bronnen
Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (2022) geraadpleegd op 11-11-2024 op https://www.nvwa.nl/onderwerpen/invasieve-exoten/documenten/plant/planten-in-de-natuur/exoten/risicobeoordelingen/factsheet-grijs-kronkelsteeltje