Grote vlotvaren is een drijvende waterplant die 4 tot 35 cm groot wordt. De bladeren zijn duidelijk behaard en staan verspreid. Afhankelijk van de temperatuur en de voedselrijkdom van het water vormt de plant grote of kleine al dan niet samengevouwen bladeren. Voortplanting vindt uitsluitend vegetatief plaats. De plant lijkt op kleine vlotvaren, een Europese soort. Bij kleine vlotvaren (Salvinia natans) is het blad vrijwel nooit samengevouwen maar uitgespreid. Bij grote vlotvaren zijn de haren aan de bovenkant met elkaar vergroeid (lijkt op een garde), bij kleine vlotvaren zijn ze niet vergroeid.
Aanwezigheid en effect in Europa
Stand van zaken in 2019
Grote vlotvaren heeft zich waarschijnlijk nog niet gevestigd in Europa. De plant is in verschillende landen aangetroffen (België, Oostenrijk, Frankrijk Duitsland, Italië, Nederland en Portugal) maar het is niet duidelijk of dit gevestigde populaties zijn.
Effect op biodiversiteit en ecosysteem
Grote vlotvaren plant zich voort via vegetatieve vermeerdering. In voedselrijk, stilstaand water gaat dit zo snel dat in de zomer in korte tijd een aanzienlijk deel van het wateroppervlak wordt bedekt. Hierdoor krijgen de onderwaterplanten onvoldoende licht. De dichte matten zijn ook nadelig voor dieren. De plant kan plaatselijk tijdelijk zuurstofgebrek veroorzaken in voedselrijk water. Het afsterven van de planten verlaagt het zuurstofgehalte nog verder en bovendien komt hierbij een grote hoeveelheid nutriënten vrij. Dit heeft een negatieve invloed op de biodiversiteit.
Effect op ecosysteemdiensten
De gevormde dichte matten kunnen de doorstroming belemmeren waardoor de kans op overstroming wordt vergroot. En ze verhinderen waterrecreatie, zoals hengelsport, pleziervaart en zwemmen.
Overige effecten
De matten van grote vlotvaren kunnen afvoerkanalen blokkeren en zijn hinderlijk bij stuwen en sluizen.
Aanwezigheid en effect in Nederland
Stand van zaken in 2019
Grote vlotvaren heeft zich nog niet gevestigd in Nederland. De plant wordt aangetroffen daar waar mensen overtollige planten uit vijver of aquarium weggooien.
Beheermaatregelen
Het verwijderen van planten is de meest effectieve maatregel om verdere verspreiding naar de omgeving te voorkomen. Het advies is overtollige planten van alle soorten waterplanten in de gft-container te deponeren. Niet in openbaar water gooien, omdat grote vlotvaren zich zal gaan verspreiden en een negatieve invloed kan hebben op de biodiversiteit en de belemmering van de doorstroming. Bestrijding is zelden noodzakelijk omdat de soort niet winterhard is. De drijvende planten kunnen eenvoudig mechanisch verwijderd worden.
Lees meer in de factsheet: https://www.nvwa.nl/binaries/nvwa/documenten/plant/planten-in-de-natuur/exoten/risicobeoordelingen/factsheet-grote-vlotvaren/factsheet-grote-vlotvaren-nvwa-20190627.pdf
Bronnen
Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (2022) geraadpleegd op 12-11-2024 op https://www.nvwa.nl/onderwerpen/invasieve-exoten/documenten/plant/planten-in-de-natuur/exoten/risicobeoordelingen/factsheet-grote-vlotvaren