Oranje springzaad

Oranje springzaad

  • Blog_field_Filter Landgebonden, In friesland

Oranje springzaad is een eenjarige plant die 150 cm hoog kan worden. De plant bloeit van juli tot en met oktober. De 2 tot 3½ cm grote bloemen zijn oranje met grote roodbruine vlekken.

Natuurlijke verspreiding vindt plaats doordat de zaden wegschieten bij aanraken. Vandaar de Nederlandse naam springzaad. Oranje springzaad kan worden verward met andere soorten springzaad, maar in bloei is de plant makkelijk herkenbaar omdat het de enige soort is met oranje bloemen.

U vindt hier een overzicht van de verschillen tussen de Impatiens-soorten.  


Aanwezigheid en effect in Nederland

Stand van zaken in 2017
Oranje springzaad komt nog vrij weinig voor in Nederland, maar het aantal waarnemingen neem toe. Tot nu toe is deze soort binnen 15 Natura 2000-gebieden waargenomen.
Effect op biodiversiteit en ecosysteem 
Oranje springzaad is minder concurrentiekrachtig dan reuzenbalsemien (Impatiens glandulifera).

De plant heeft een slecht ontwikkeld wortelsysteem en vormt geen dichte bestanden. Maar het kan door competitie wel de inheemse soort groot springzaad (Impatiens noli-tangere) verdringen, want de niches van deze twee soorten overlappen. In theorie kunnen deze twee verwante soorten ook met elkaar kruisen, maar dit is nog niet waargenomen.

Competitie met andere planten om bestuivers is te verwachten. Door het voorkomen in Natura 2000-gebieden vormt de soort een potentiële bedreiging voor bedreigde plantensoorten in deze gebieden.

Effect op ecosysteemdiensten 
Niet van toepassing.

Overige effecten
Niet van toepassing

Beheermaatregelen 

Maaien en handmatig verwijderen zijn de meest kosteneffectieve methoden voor het uitroeien of beheren van invasieve Impatiens-soorten. Dergelijke maatregelen moeten voor de zaadzetting, dus in juni, worden uitgevoerd. Mechanisch maaien is alleen effectief op locaties die toegankelijk zijn voor (zwaar) materieel. De planten moeten vlak Pagina 2 van 4 boven de grond worden gemaaid om uitgroei en bloemvorming te voorkomen. Handmatige verwijdering is arbeidsintensiever dan mechanisch maaien maar kan accurater en ook op moeilijk toegankelijke plekken worden uitgevoerd. 
Begrazing is minder effectief omdat de meeste herbivoren geen voorkeur hebben voor Impatiens-soorten. Er zijn geen andere biologische bestrijdingsmethoden bekend. Chemische bestrijding kan effectief zijn als het plaatsvindt voordat de bloemen gevormd zijn, maar gezien de kans op ongewenste milieueffecten wordt dit niet aanbevolen. 
Aangeraden wordt om gedurende minimaal drie groeiseizoenen na bestrijding te controleren of vestiging van nieuwe kiemplanten optreedt en in dergelijke gevallen de maatregelen te herhalen. Zaden blijven in de grond namelijk maximaal drie jaar kiemkrachtig.

Lees meer in de factsheet: https://www.nvwa.nl/binaries/nvwa/documenten/plant/planten-in-de-natuur/exoten/risicobeoordelingen/factsheet-oranje-springzaad/oranje-springzaad-factsheet.pdf

Bronnen

Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (2022) geraadpleegd op 11-11-2024 op https://www.nvwa.nl/onderwerpen/invasieve-exoten/documenten/plant/planten-in-de-natuur/exoten/risicobeoordelingen/factsheet-oranje-springzaad

Beeld: Egbert de Boer, Oranje springzaad | NDFF Verspreidingsatlas Mobiel. (n.d.). https://www.verspreidingsatlas.nl/mobiel/soortbeschrijving.aspx?soortnummer=2463